Əcdadların harayı. Джек ЛондонЧитать онлайн книгу.

      İBTİDAİ HƏYATA DOĞRU

      Qədim sərsəri duyğular

      Qırır adət zəncirini.

      Vəhşi qalxıb yuxusundan

      Tutur yenə öz yerini.

      Bak qəzet oxumurdu. Haradan biləydi ki, təkcə onu yox, Pyucet körfəzindən San-Diyeqoya qədər böyük ərazidə yaşayan güclü və uzuntüklü sahil itlərinin hamısını müdhiş bir təhlükə gözləyir. Arktikanın qütb qaranlığında eşələnən adamlar orada sarı metal tapmış, gəmi və nəqliyyat şirkətləri bu tapıntı barədə aləmə car çəkmiş və minlərlə adam Şimala can atmağa başlamışdı. Bu adamlara itlər lazım idi. Elə qüvvətli itlər ki, ağır zəhmətə tab gətirən güclü bədənləri və şaxtadan qorunmaq üçün qalın, uzun tükləri olsun.

      Bak günəşli Santa-KIara vadisindəki böyük bir evdə yaşayırdı. Oranı "Hakim Millerin malikanəsi" adlandırırdılar. Ev yoldan kənarda yerləşirdi və bağ-bağatla əhatə olunmuşdu. Budaqların arasından tənha evi dörd tərəfdən əhatə edən şüşəbənd görünürdü. Budaqları bir-birinə sarınmış qamətli qovaq ağaclarının altındakı geniş çəmənliyədək çınqıl döşənmiş cığır uzanırdı. Mülkün arxasındakı ərazi daha geniş idi. Orada yan-yörəsində çoxlu mehtər və onların köməkçiləri əlləşən tövlələr, üzümlüklərə baxan nökərlər üçün balaca evlər, həyətdə nizamla sıralanmış tikililər, göz işlədikcə uzanan yaşıl otlaqlar, meyvə və giləmeyvə, üzüm bağları vardı. Sonra isə artezian quyusu üçün nasos qurğusu və hakim Millerin oğlanlarının hər səhər üzdükləri böyük hovuz gəlirdi.

      Bu nəhəng mülkü Bak qoruyurdu. O, burada doğulmuş və ömrünün dörd ilini bu yerlərdə keçirmişdi. Əlbəttə, burada başqa itlər də vardı. Lakin onları heç kim vecinə almırdı.

      İtlər gəlib-gedir, darısqal damlarda məskən salır, mülkün xəlvət yerlərində küskün həyat keçirirdilər – çox nadir hallarda burnunu qapıdan bayıra çıxarıb həyət-bacada gəzən məzlum itlər – yapon mopsu1 Tuts və tamamilə tüksüz Meksika cinsli2 İzabel kimi. Bundan başqa, orada iyirmiyə yaxın foksteryer cinsli3 ov iti yaşayır, pəncərədən onlara baxan Tuts və İzabelə qəzəblə hürürdülər. Hücumun qarşısını ancaq süpürgə və xəkəndazla silahlanmış qulluqçular alırdılar.

      Bak isə nə otaq iti idi, nə də həyət. Bütün malikanə onun ixtiyarındaydı. O, hakimin oğulları ilə hovuzda üzər və ova gedərdi. Qaş qaralanda və dan yeri söküləndə hakimin qızları Molli və Elisi gəzintidə müşayiət edərdi. Uzun qış gecələrində isə kitabxanada alışıb-yanan buxarının önündə hakimin ayaqları arasında xumarlanardı. O, hakimin nəvələrini belində gəzdirər, çəmənlikdə onlarla birgə mayallaq aşar, arxa həyətdəki fəvvarə tərəfə və hətta daha uzaqlara – örüşə və meşəyə gedərkən onları gözlənilə bilən hər bir xata-baladan qoruyardı. O, teryerlərin4 yanından təkəbbürlə keçər, Tuts və İzabeli isə vecinə də almazdı. Çünki o, kral idi – hakim Millerin malikanəsində insanlar da daxil olmaqla sürünən, yeriyən və uçan nə varsa, hamısının kralı!

      Bakın senbernar cinsli5 nəhəng atası Elmo vaxtilə hakimin sadiq həmdəmi olmuşdu. Bak da atasının yolu ilə getmək fikrində idi. Amma o, çox da iri deyildi, ağırlığı cəmi-cümlətanı yüz qırx funt6 idi, çünki anası Şep şotland qoyuniti cinsindəndi. Lakin yüz qırx funtun üstünə yaxşı yaşayış və hərtərəfli hörmətdən doğan ləyaqəti də gəlsəydin, onun özünü hansı səbəbdən şahanə aparmasını anlamaq olardı. Yaşadığı dörd il ərzində Bak tox zadəgan həyatı keçirmişdi. Tənhalıqda yaşayan bəzi kənd "ziyalıları" kimi o, həddindən artıq məğrur, bir az da xudbin idi. Ov və digər əyləncələr onu kökəlməkdən qorumuş, əzələlərini gücləndirmişdi. Soyuq suda üzmək vərdişi isə canını buz baltasına döndərmişdi.

      Klondaykda qızıl tapılana və dünyanın hər tərəfindən adamları şaxtalı Şimala çəkib apardığı 1897-ci ilin payızınadək o bax bu cür həyat sürdü. Lakin Bak qəzet oxuya bilmirdi. O nə biləydi ki, bağban köməkçisi Manuellə tanışlıq xoşagəlməz nəticələr verəcək?! Manuelin əsas nöqsanı qumar oynamağa qızğın şəkildə girişməsiydi. Bağban köməkçisinin qazancı isə heç arvad-uşağının ehtiyaclarını belə ödəmirdi.

      Manuelin satqınlıq etdiyi həmin unudulmaz gecə hakim üzümçülər cəmiyyətinin müşavirəsinə getmişdi. Oğullarının başı isə atletika klubu yaratmağa qarışmışdı. Ona görə də Manuellə Bakın bağdan keçib-getdiyini heç kəs görmədi. Baka elə gəldi ki, o, həmişəki gəzintilərdən birinə çıxır. Onların Kollec Park adlanan kiçik bir yarımstansiyaya gəldiyini təkcə bir adam gördü. Həmin adam Manuellə nəsə xısınlaşdı və bir əldən digərinə qoyulan pul cingiltisi eşidildi.

      – Malı mənə satmazdan qabaq yapışmağa bir şey qoyaydın, – deyə naməlum şəxs deyindi. Manuel ikiqat möhkəm ipdən olan xaltanı Bakın boynuna keçirtdi.

      – Elə dart ki, nəfəsi kəsilməsin, – Manuel dilləndi və yad adam razılıq əlaməti olaraq nəsə donquldandı.

      Boynuna ip keçirilməsinə Bak ləyaqətlə dözdü. Düzdür, bu onun üçün qeyri-adi bir səhnə idi, lakin o, tanıdığı adamlara inanmağa adət etmişdi və belə qənaətdə idi ki, adamların ağlı daha çoxdur. Lakin yad adam ipin bir ucunu əlinə alanda it hədələyici tərzdə mırıldandı. O, sadəcə, narazılığını bildirdi və demək istədi ki, narazılıq əmrə bərabərdir. Lakin ip möhkəm dartılanda və az qala boğulmaq həddinə çatanda onu təəccüb bürüdü. İt qəfil bir azğınlıqla kişinin üstünə atıldı, kişi isə onu qabaqlayıb boğazını daha bərk sıxdı və cəld hərəkətlə arxasıüstə çevirdi. Bakın dili ağzından çıxmışdı, nəhəng köksü ilə zorla nəfəs alırdı, lakin quduz kimi mübarizə aparırdı. Ömründə heç kim onunla belə kobud rəftar etməmişdi və o heç vaxt bu cür qəzəblənməmişdi. Gücü getdikcə tükənir, gözlərinə qaranlıq çökürdü, buna görə də qatar gəlib çıxanda və iki nəfər onu yük vaqonuna atanda Bakın huşu özündə deyildi.

      Bir balaca özünə gələndən sonra Bak hiss etdi ki, dili yaralanıb və hansısa nəqliyyat vasitəsində yol gedir. Yolayrıcında parovozun xırıltılı fitindən harada olduğunu başa düşdü. O, hakimlə birgə o qədər səyahətə çıxmışdı ki, yük vaqonunu tanımaya bilməzdi. Gözlərini açdı. Baxışlarında sanki əsir düşmüş kralın sonsuz qəzəbi parıldayırdı. Kişi onun boğazından yapışmaq istədi, lakin bu dəfə Bak zirək tərpəndi, onun əlini elə möhkəm dişlədi ki, əgər kişi ipi dartmasaydı, yəqin ki, Bak onun əlini parçalayacaqdı.

      – Onun tutması var! – deyə kişi yaralanmış əlini gizlədərək hay-küyə gəlib çıxmış bələdçiyə baxdı. – Bunu sahibim üçün aparıram. Orada məşhur bir baytar həkim var, sağaltsa, ancaq o sağaldar.

      Bakın oğrusu az sonra San-Fransiskodakı liman meyxanasının dal otağında bütün məharətini işə salaraq bugecəki hadisələrdən söz açdı:

      – Bu lənətə gəlmişə görə cəmi-cümlətanı əllilik alacağam, – deyə o şikayətləndi. – Bilsəydim belə olacaq, heç min dollara da bu işə qol qoymazdım.

      Onun cib dəsmalı əlinin qanına bulaşmışdı, şalvarının sağ balağı isə dizdən aşağı cırılmışdı.

      – Bəs o biri oğlana nə qədər çatdı? – deyə meyxanaçı maraqlandı.

      – Yüz dollar. Ancaq narazı qaldı.

      – Demək, belə çıxır ki, yüz əlli, – meyxana sahibi dilləndi.

      – Başım haqqı, it bu pula dəyər.

      Oğru qanlı dəsmalını açdı və dişlənmiş əlinə baxdı.

      – Quduz olmasam, yaxşıdır.

      – Qorxma, olmazsan. Sənin alnında dar ağacında sallanmaq yazılıb, – deyə meyxanaçı güldü. – Yaxşısı budur, it aradan çıxmamış mənə bir az kömək et.

      Karıxmış,

---

Скачать книгу