Tanrı görmüş köpək. Дино БуццатиЧитать онлайн книгу.
/>
hekayələr
Mündəricat:
1. Tanrı görmüş köpək. Tərcümə: Rövşən Danyeri
2. Kabus. Tərcümə: Cəmşid Cəmşidov
3. Paxıl musiqiçi. Tərcümə: Cəmşid Cəmşidov
4. Damdakı. Tərcümə: Zəka Vilayətoğlu
5. Damla. Tərcümə: İlahə Əkbər
6. Böyük hotel dəhlizi. Tərcümə: Persona.az
7. Sehrli pencək. Tərcümə: Qismət Rüstəmov
8. Əsgər mahnısı
9. Əjdahanı necə öldürdülər. Tərcümə: Kənan Hacı
10. Həyat. Tərcümə: Azad Yaşar
11. İnsanın böyüklüyü. Tərcümə: Ramil Rahiboğlu
TANRI GÖRMÜŞ KÖPƏK
I
Tis kəndinin varlı çörəkçisi qocalanda mülkünü qardaşı oğlu Defendete Saporiyə vəsiyyət etmişdi, amma ona dərs vermək üçün belə bir şərt qoymuşdu: mirası ala bilmək üçün Defendete beş il ərzində hər səhər camaatın gözü qarşısında əlli kilo təzə çörəyi kasıblara paylamalı idi. Başdan-ayağa dinsizlərlə dolu olan kəndin bir nömrəli kafiri, imansızı, heyvərəsi olan qardaşı oğlunun hamı görə-görə savab edəcəyini düşündükcə qoca xısın-xısın gülürdü.
Kiçik yaşlarından təndirdə çalışan Defendete əmisinin tək varisi idi və o, mirasın birbaşa özünə qalacağını çoxdan bilirdi. Ancaq bu şərt onu bərk əsəbiləşdirmişdi. Yenə də razılaşmaqdan başqa yolu yox idi. İllərlə əziyyət çəkdikdən sonra mirasdan imtina etməyi heç də düzgün qərar sayılmazdı. Buna görə də vəsiyyətə əməl etmək üçün hər kəsin görə biləcəyi yer olaraq sobanın arxasındakı kiçik həyəti seçdi. Hər səhər tezdən o, vəsiyyətnamədə göstərilən sayda, amma görünüşcə ən pis olan çörəkləri seçir, daha sonra bura gəlirdi. Sapori çörəkləri böyük səbətə doldurur, doymaq bilməyən ac kütləyə paylayır, bununla yanaşı, ölmüş əmisini pis sözlər və nalayiq kəlmələrlə yad edirdi.
– Gündə əlli kilo, – çörəkçi deyirdi, – o, axmaq və əxlaqsızın böyüyüdür.
Vəsiyyətin düzgün icra olunub-olunmadığını yoxlamaq notarius Stiffoloya tapşırılmışdı. O, bu mənzərədən zövq almaq üçün səhərin gözü açılmamış bura gəlirdi. Əslində, gəlməyinə ehtiyac da yox idi, çünki müqavilənin dəqiqliklə yerinə yetirilib-yetirilməməyini heç kim dilənçilərdən daha yaxşı müşahidə edə bilməzdi. Bütün bunlara rəğmən Defendete fırıldaq eləməyin bir yolunu tapmışdı. O, ağzına kimi əlli kilo çörəklə dolu olan səbəti zirzəminin divarına söykəyirdi. Çörəkçi gizlicə divarda görünməyən kiçik bir pəncərə açmışdı. Sapori çörəyi paylamağa özü başlayır, sonra isə bu işi arvadına və yaxud da köməkçilərinə tapşırırdı. Təndirdə və dükanda işi olduğunu deyir, əslindəsə tələm-tələsik zirzəmiyə düşür, ayağının altına oturacaq qoyur, səbətin saxlandığı zirzəminin pəncərəsini açırdı. Sonra səbətdəki deşikdən bacardığı qədər çörək götürürdü. Beləliklə, çörək get-gedə azalırdı. Ancaq dilənçilər onun fırıldağını heç cür başa düşə bilmirdilər. Çörək sürətlə paylandığına görə səbətin belə tezliklə boşalmağı onlara normal gəlirdi.
İlk günlər Defendentenin dostları onu bu vəziyyətdə görmək üçün qəsdən səhər tezdən oyanırdılar. Həyətin ağzında toplaşır, ona lağ edirdilər.
– Tanrının sevimli bəndəsi olmağa çalışır, – deyə məzələnirdilər. – Özünə cənnətdə yer düzəldir indidən! Eşq olsun bizim xeyriyyəçimizə!
O isə:
– Görüm, əmimin ruhunu lənətə gəlsin, – deyə onlara cavab verir, çörəkləri dilənçilərin yığıldığı yerə tullayır, onlarsa havadaca tuturdular. O, bu naşükürlərin başlarını piyləyərək əmisinin ruhunu ustalıqla necə aldatdığını düşündükcə ürəyində gülürdü.
II
Həmin yaz Tanrının buralara çox da gəlmədiyini eşidən zahid Silvestro kəndin yaxınlığında məskən qurdu. Tisin on mil uzaqlığında, kiçik bir təpənin üstündə daşdan hörülmüş köhnə məbədin xarabalığı var idi. Silvestro qalmaq üçün buranı seçdi. O, yaxınlıqdakı bulağın suyunu içir, məbədin sağlam qalan küncündə gecələyir, bitki və meyvələrlə qidalanır, bəzən də Tanrı ilə danışmaq üçün böyük bir qayanın təpəsinə dırmaşaraq diz çökürdü. Buradan Tisin və yaxınlıqdakı digər evlərin damlarını görə bilirdi. Amma bütün günü gözləmək faydasız idi, çünki ətrafda heç kim görünmürdü. Onun günahkar ruhları üçün ürəkdən etdiyi dualar ərşə qalxır, ancaq heç bir bəhrəsi olmurdu. Bununla belə, Silvestro yenə də yaradana ibadət edir, oruc tutur, darıxanda da quşlarla söhbətləşirdi.
Bir nəfər də olsun gəlmirdi. Amma bir axşam onu uzaqdan güdən iki uşaq gördü. Onları mehribanlıqla yanına çağırsa da, uşaqlar qaçıb aradan çıxdılar.
III
Çox keçmədi ki, gecələr kəndlilər tərk edilmiş bu məbəd tərəfdə qəribə işıqlar yandığını gördülər. Bu meşə yanğını da ola bilərdi, ancaq işıq ağ idi və xəfif-xəfif alışıb-sönürdü. Bir gecə çörəkçinin köməkçisinin marağı güc gəldi və o, işığa baxmağa getdi. Di gəl ki, yolun yarısında motosikleti xarab oldu. Allah bilir, niyə xarab olmuşdu?! O, ayaqla getməyə cürət etmədi. Geri qayıtdı və işıq haləsinin zahidin evindən yayıldığını, bu işığın oddan, yaxud da çıraqdan çıxmadığını dedi. Kəndlilər çox müzakirə etməyə ehtiyac görmədən bunun Tanrının işığı olduğu qənaətinə gəldilər. Beləliklə, bəzi axşamlarda işıq yenidən görünürdü. Ancaq bununla belə, zahidin gəlişi, əcaibliyi, gecələr görünən işığı, dinə aidiyyəti olan məsələlər kəndlilər üçün maraqsız idi.
Nə vaxt söhbət həmin işıqdan düşürdüsə, onu müzakirə etməyə ehtiyac görmür, tez başqa məsələlərdən danışmağa başlayırdılar. “Zahid işığı yandırdı” cümləsi “Görəsən, bu gün yağış yağacaq, yoxsa külək əsəcək?” sualı qədər adiləşmişdi. Silvestronun hələ də tənha qalması, heç kimin onu yoluxmaması bu biganəliyin səmimi olduğuna sübut idi. Hətta kimsə onun ziyarətinə getməyi fikirləşsə belə, Tisdə böyük məzə obyektinə çevrilərdi.
IV
Bir günü Defendente Sapori yenə kasıblara çörək paylayırdı. Elə bu dəm çörəkçinin həyətinə bir it girdi. Yekə, tüklü, müti görünüşlü bu it, yəqin ki, azdırılmışdı. Çörək almaq üçün bir-birini itələyən dilənçilərin arasından keçərək səbətə çatdı, bir çörək götürdü və qaça-qaça çıxıb getdi. Ancaq maraqlıdır ki, o, oğru kimi yox, öz malını almağa gələn biri kimi hərəkət edirdi.
– Ey, Fido, qayıt dala, eybəcər məxluq, – deyə Defendente itə tezbazar bir ad uyduraraq bağırdı və arxasınca daş atdı, – Onsuz da burada kifayət qədər dilənçi var. Hələ bir itləridəmi yemləyəcəyəm?
Amma köpək artıq uzaqlaşmışdı.
Səhəri gün eyni hadisə yenə də təkrarlandı: həmin köpək gəldi və çörəyi apardı. Bu dəfə çörəkçi itin dalınca küçəyə qədər getdi, daş atdı, amma yenə də dəymədi.
Maraqlısı o idi ki, köpək hər səhər eyni vaxtda həyətə girərək hərəkətini təkrarlayırdı. Hər dəfəsində də o, qeyri-adi hiyləgərlik göstərir, necə edirdisə, heç qaçmağına belə ehtiyac qalmırdı. O səbətə yaxınlaşmaq üçün ən düzgün anı seçirdi. Nəticədə arxasınca atılan daşlar da yan keçirdi. Hər dəfə kəndlilər xorla gülür, Defendente isə hirsindən dəli olurdu.
Növbəti dəfə qəzəblənən çörəkçi əlinə yekə bir dəyənək alıb həyətin girişində gizləndi. Ancaq yenə də xeyri olmadı, çünki it dilənçilərin ayaqlarının arasından keçib gəldi. Onlar isə bu məzəli hadisədən zövq aldıqları üçün iti satmadılar. Beləliklə, köpək heç bir zərər dəymədən oradan uzaqlaşa bildi.
– Bu gün də istədiyini aldı, – küçədə dayanan dilənçilərdən biri qışqırdı.
– Haradadı,