Fraszki. Jan KochanowskiЧитать онлайн книгу.

      Na umyśle prawdziwe bogactwa zależą;

      Pod nim srebro i złoto, i pieniądze leżą;

      A temu bogatego imię będzie służyć,

      Który szczęścia swojego umie dobrze użyć.

      Ale kto ustawicznie leży nad liczmany,

      Tylko tego słuchając, gdzie przedajne łany,

      Ten równie jako pszczoła plastry w ul układa,

      A drugi nic nie robiąc miód gotowy jada.

      Ziemię pomierzył i głębokie morze,

      Wie, jako wstają i zachodzą zorze;

      Wiatrom rozumie[32], praktykuje komu[33],

      A sam nie widzi, że ma kurwę w domu.

      „Matusz wąsów” lepiej rzec; bo wielką kładziemy

      Rzecz pod małą, kiedy „wąs Matuszów” mówiemy.

      Kiedyście się tych pomiarów tak dobrze uczyli,

      Że wiecie, ilekroć koło obróci się w mili,

      Zgadnicież mi, wiele razów, niż jeden raz minie,

      Magdalena pod namiotem żywym[34] duszą kinie[35].

      Jakoby też rok bez wiosny mieć chcieli,

      Którzy chcą, żeby młodzi nie szaleli.

      Jesli nie grzeszysz, jako mi powiadasz,

      Czego się, miła, tak często spowiadasz?

      Odmów, jeślić nie po myśli; daj, masz li dać wolą;

      Słuchając słów niepotrzebnych aż mię uszy bolą.

      Miałem nadzieję, że mi zyścić miano,

      Tak jako było z chucią[36] obiecano;

      Ale co komu rzecze białagłowa,

      Pisz jej na wietrze i na wodzie słowa.

      Powiem ci prawdę, że rad obiecujesz,

      A obiecawszy, potym się nie czujesz;

      Fraszką by cię zwać, lecz to jeszcze mniejsza:

      Jest w moich książkach fraszka stateczniejsza.

      Ciężko mi na te teraźniejsze pany:

      Siebie nie baczą, a ganią dworzany.

      „W on czas — pry — czystych zapaśników było,

      Szermierzów, gońców, aż i wspomnieć miło.

      A dziś co młodzi pachołcy umieją?

      Jedno w się wino jako w beczkę leją.”

      Prawda, że wielka w sługach dziś odmiana,

      Ale też trudno o takiego pana,

      O jakich nam więc starszy powiadali;

      Oni się w męstwie, w dzielności kochali,

      Dziś leda Żyda z workiem pieprzu wolą —

      Nie dziw, że rzadko za tarczami kolą.

      Gniewam się na te pieszczone ziemiany,

      Co piwu radzi szukają przygany.

      Nie pij, aż ci się pierwej będzie chciało,

      Tedyć się każde dobrym będzie zdało.

      Nie darmo Bakcha[37] z rogami malują,

      Bo pijanego i dzieci poczują.

      Niech głowa, niech mu służą dobrze nogi —

      Sama postawa ukazuje rogi[38].

      Szlachetne płótno, na którym leżało

      Owo tak piękne w oczu moich ciało,

      Przecz[39] tego smutny u Fortuny sobie

      Zjednać nie mogę, aby głowie obie

      Pospołu[40] na twym wdzięcznym mchu leżały,

      A zobopólnych[41] rozmów używały?

      Więcej nie śmiem rzec, bo i tak się boję,

      Że z tych słów Zazdrość myśl rozumie moję.

      Pośle papieski rzymskiego narodu,

      Uczysz nas drogi, a sam chybiasz brodu.

      Nawracaj[42] lepiej niżli twój woźnica,

      Strzeż nas tam zawieźć, gdzie płacz i tesknica[43].

      Tuśmy[44] się mężnie prze ojczyznę bili

      I na ostatek gardła położyli.

      Nie masz przecz, gościu, złez nad nami tracić,

      Taką śmierć mógłbyś sam drogo zapłacić.

      Teraz by ze mną zygrywać[45] się chciała,

      Kiedyś, niebogo, sobie podstarzała.