Сайланма әсәрләр. 4 томда. Том 1. Ахат ГаффарЧитать онлайн книгу.
булган. Арслангали исемле.
– Моцарт синең кыңгыраулы гармуныңда уйнаган ди! Композитор булган ул.
– Бүлдермә әле. Сиңа барыбер түгелмени?..
– Гали абый шул гармунчыны үтергәнме? – Хатынының күзендә яшь күренде.
– Ул аны бүтәнчә үтергән – авылда иң оста гармунчы Арслангалидән дә яхшырак итеп гармунда уйнарга өйрәнгән дә тегенең яраткан кызын яулап алган – Нәркисне. – Хәзер инде Самат бер-бер артлы сөт бушатырга килгән хатыннарга илтифат итеп тормыйча сөйли. Чөнки тегеләрнең аны тыңлап торырга вакытлары юк. Әле җәй башы гына, сыер сава торган машиналарны көйләп бетермәгәннәр иде.
– Ә ник Гальери дигән кушамат такканнар?
– Соң, Гальери – Сальерины бозып кушылган инде. Арслангалинең атасы Ханзафар абзый кушкан аны. Менә шуннан Гальери да Гальери киткән.
…Галинең чын исеме Галиәкбәр иде. Авылда Гальери дип йөртә башлагач, Арслангалинең атасы Ханзафар белән аның арасында бер аңлашу булып алган иде.
– Тапкансың да инде кушамат, ә?! Менә дигән исемемне бозып, – диде Галиәкбәр.
– Кем бозгандыр бит әле… Сальериның кем икәнен беләсеңме?
– Тукай язганмы әле?
– Бутыйсың – Пушкин.
– Кушаматың Сахалиндагы туганнарыңа хәтле ирешеп хурлыкка калгач бутарсың да шул!
– Суң… тирә-юньгә атаклы Арслангалидән уздырып гармун уйнарга өйрәндең дә яраткан кызын тартып алдың… Бу, Сальери ише, иптәшеңә агу эчертү генә түгел инде, агай- не! Арттан пычак кадау белән бер бу!.. Кайда хәзер Арслангали? Китте-барды, бакчы, котыпта бозга утырып йөри – дрейф!
– Әллә начар уйнаганмынмы? Кыз хәтле кызны гармунда уйнау белән үз ягыңа караткач, начар уйналмаган инде ул… – Гали сүгенеп үк куйды.
– Уйнаган шул… Гармунда түгел. Кеше язмышында… Ә бәлки, Нәркиснең язмышы белән дә уйнау булып чыккандыр әле…
Ханзафар дөрес сиземләгән икән: шуннан соң озак та үтмәде, Гальери белән Нәркиснең аралары суынуга таба китте. Башта Нәркис котыптан хатлар ала башлаган, ә аннары…
– Ә Нәркис хәзер кайда? – дип сорады хатыны Самат- тан.
– Котыпта.
– Гальери белән балалары бар идеме соң?
– Малайлары бар иде. Арслангали абый аны Нахимов училищесына урнаштырган.
Тормыш диңгезендә шушындый «дрейф»лар да булгалый шул. Гальериның төшләрендә хәзер инде котыплардан килгән кайнар җилләр исә. Гармун телләренә орынудан курка – бармаклары кара көеп чыгар төсле, сузып җибәрсә, көнләшкән җаны янартаудай көйрәр кебек. Гармуны җәйләүдәге вагон сәкесе астындагы арыш капчыгында ята. Нәркисне ул, болан кебек, планета түбәсен матурлап йөри дип күз алдына китерә. Гальериның күңелендә ул мәңге өйрәнеп булмаслык бер көй булып кына калды. Болай килеп чыгардай түгел иде дә бит кана…
Гальери ул иртәне, калай түбәле, такта белән тышлан- ган һәм зәңгәргә буялган мунчасында юынып чыккач, үзе ясаган кәнәфидә ял итә иде. Кәефе көр, җаны тыныч. Ике тәүлек эшләп, бер тәүлек ял итә. Тракторын ташлап, колхозның сыер көтүен көтә башлаган гына чагы. Ә Нәркис эшкә ашыга.
– Иртә ич әле. Өйдән качарга гына торасың, – диде Гальери.
– Җәннәттә генә тору