Архитектуравий лойиҳалашнинг ижтимоий асослари. Ибадулла Самандарович БайджановЧитать онлайн книгу.
масалалари.
Ижтимоий тадқиқотлар. Архитектурада вазият шаклланиши ва шаҳарсозлик борасида бошқача. Ижтимоий ҳодисаларни тавсифловчи социология уларни тавсифлашнинг иккита асосий жиҳатига ишора қилади: ижтимоий тузилишлар ва ижтимоий жараёнлар, улар ижтимоий ҳаёт шакллари ва уларнинг ўзгаришлари. Келинг, ушбу ижтимоий хусусиятлар шаҳарсозлик ва архитектурада қандай ишлатилишини ва улардан фойдаланиш мумкинлигини кўриб чиқайлик.
Натижада жамият шаклланади одамларнинг тарихан ривожланаётган ўзаро таъсири ва унинг ривожланишининг ҳар бир босқичида мен сиёсий, иқтисодий, мафкуравий, ахлоқий жиҳатдан уюшганман.
Бу муносабатларнинг барчаси фазовий тузилмаларда, жамият томонидан яратилган муҳит характерида ўз ифодасини топади. Ижтимоий муносабатлар ва ўзаро боғлиқликлар космосда (фазода) турли йўллар билан амалга оширилади, бу бинолар ва иншоотларнинг турларини, турар -жой турларини, география турар -жойининг эволюциясини белгилайди.
Aрхитектура ва шаҳарсозлик тарихи унинг ижтимоий-иқтисодий ривожланиш жараёнлари ва хусусиятлари билан чамбарчас боғлиқлигидан далолат беради. Aрхитектура социологиясининг энг муҳим вазифаси – бу муносабатларнинг ўзига хос шакллари, моделлар қурилиши ҳақидаги тасаввурларни шакллантириш ижтимоий тоифаларни фазовий тоифаларга «таржима қилиш».
Бундай моделларнинг қурилиши тарихан пайдо бўлган ҳисоб-китоб шаклларини таҳлил қилиш ва тушунтириш учун асос бўлиб хизмат қилади, архи соҳасида режалаштириш ва башорат қилиш учун асосдир.
Тузилмалар ва жараёнлар ва ниҳоят, архитектура ва миллий иқтисодий ва ижтимоий режалаштириш ва прогнозлашнинг бошқа соҳалари ўртасидаги ҳамкорлик асоси. Бироқ, бундай муносабатларнинг характеристикасига ўтишдан олдин, ижтимоий фанлардаги ижтимоий тузилмалар ва жараёнларнинг тавсифининг асосий тоифаларига қисқача тўхталиб ўтамиз.
Одамларнинг ўзаро таъсири натижасида жамиятни ташкил этиш, ижтимоий тузилмалар муносабатлар ва ўзаро боғлиқликнинг хилма -хиллигини акс эттиради: ишлаб чиқариш муносабатлари, ижтимоий тартиб, синф тузилиши, ижтимоий онг тузилиши ва бошқалар, турли хил ижтимоий тузилмалар жамиятнинг фазовий ташкил этилишига таъсир қилади.
Жамиятнинг ташкил этилиши ўзаро таъсирнинг турли асосларига эга бўлган турли хил, нисбатан барқарор аҳолининг шаклланишида амалга оширилади: ишлаб чиқариш воситалари ва воситаларига бир хил муносабат, тарқатиш тизимида бир хил позиция, жамоат моллари, умумий манфаатлар, қадриятлар., хулқ -атвор меъёрлари, умумий фаолият соҳаси, ниҳоят, ҳаётнинг умумий ҳудуди (муҳити).
Ижтимоий ташкилотнинг турли жиҳатлари фазовий тузилмаларнинг шаклланишига турлича таъсир кўрсатади. Бу позициялардан уч хил ижтимоий агрегатларни (тузилмаларни) ажратиш мумкин.
Ижтимоий агрегатлар, бирлаштирувчи тизимидаги умумий позиция ва шунга мувофиқ, қийматлар тизимидаги бир қатор умумий хусусиятлар ва янгиликнинг табиати билан белгиланади; ижтимоий жамоалар, биргаликдаги