Uşaqlığın son gecəsi. Максуд ИбрагимбековЧитать онлайн книгу.
vəssalam.
Səidə arxadan gəlir və deyirdi ki, evdə hamımızın dərsini verəcəklər, çünki başdan-ayağa qədər qana bulaşmışdıq. İti zirzəmiyə apardıq və axşam düşənə qədər onunla məşğul olduq. Evdə, doğrudan da, abrımızı ətəyimizə bükdülər.
Səhər açılan kimi tez-tələsik zirzəmiyə cumduq, qorxurduq, birdən it ölər. İt zorla nəfəs alsa da, sağ idi. Onun yaralarına streptosid məlhəmi çəkdik, sonra birinci növbə oxuyanlar məktəbə getdi, ikinci növbə oxuyanlar isə zirzəmidə qaldı.
Dərsdən sonra 4-cü Paralel küçəsindəki baytar həkimin yanına getdik, xahiş etdik ki, itimizə baxsın. Dedilər ki, iti bura gətirmək lazımdır, ancaq bunu biz itin başına gələnləri yerli-yataqlı danışana qədər dedilər, məsələnin nə yerdə olduğunu biləndən sonra doktor Aybolitə4 oxşayan eynəkli bir həkim gülümsədi, balaca çamadanını götürüb bizimlə gəldi. Onu zirzəmidəki itin yanına gətirdik. Baytar iti müayinə etdi və dedi ki, onun hələ də sağ qalmasına heyrət edir. Dedi, bu itin yaşayacağına inanmır və əgər yaşasa, bu sadəcə möcüzə olacaq. O bizə dərman verdi, nə etmək lazım olduğunu başa salıb getdi. Vidalaşarkən dedi ki, əgər it bir-iki günə ölməsə, onda uşaqlardan kimsə ona xəbər versin, o gəlib yenə iti müayinə edər…
İt üç gün də yaşadı və üç gündən sonra bizdən kimsə zirzəmiyə girəndə başını qaldırıb baxır, hətta bu vaxt quyruğunu da tərpətməyə çalışırdı. Məhəllədəki qonşuların, demək olar ki, hamısı itə şorba artığı, yemək göndərirdi: it şorbadan başqa heç nə yeyə bilmirdi, çünki çənəsi möhkəm əzilmişdi. Gündə üç dəfə onun yaralarına həkimin verdiyi məlhəmi çəkirdik. Məlhəm çəkərkən çox ehtiyatlı olmağa çalışırdıq, amma buna baxmayaraq, deyəsən, onun canı ağrıyırdı, çünki bu vaxt sakitcə zingildəyir və qolunu yalayırdı.
Üçüncü gün həkim gəlib itin sağ olduğunu görəndə heyrətini gizlədə bilmədi. Bizi təriflədi və dedi ki, bundan sonra it yaşayacaq. Həkim gedəndən sonra itə ad fikirləşməyə başladıq. Müxtəlif adlar dedik, ancaq heç biri xoşumuza gəlmədi.
Səidənin də fikrini soruşduq, maraqlı idi, görəsən, o, itimizə nə ad vermək istəyirdi. Ancaq Səidə dedi ki, onun üçün fərqi yoxdur, bu itdən zəhləsi gedir, çünki çox pis iylənir və yəqin, bədənində birə də var. Bir sözlə, o bu itə nifrət edir.
Doğrudan da, itin yaralarına çəkdiyimiz məlhəmin pis iyi vardı və üstəlik, deyəsən, birəsi də vardı, ancaq burada itin heç bir günahı yox idi. Səidəyə dedik ki, bir balaca özünə gələn kimi iti çimizdirəcəyik, ancaq o susdu, çox narazı görkəmi vardı. Cəbrayıl əmi diqqətlə ona baxdı, amma bir söz demədi.
Beləliklə, itimizə bir ad tapa bilmədik. Sonra adətimiz üzrə yenə muşketyor oyunu oynamağa başladıq və yenə həmişə olduğu kimi, Səidə Konstansiya Bonasye idi, biz isə hamımız növbə ilə D´Artanyan olurduq və hər birimiz ona görə növbə ilə digərlərinə qalib gəlirdik.
Yarım ay da keçdi və it artıq gəzməyə başladı. O, zirzəmidə bir neçə addım atır, sonra yenə uzanırdı. Görünür, ya tez yorulur, ya da hələ yaraları incidirdi. Artıq ət, çörək yeyə bilirdi, hər dəfə bizi görəndə quyruğunu yellədirdi, o dəqiqə hiss edirdik ki, bizi görəndə sevinir. O, böyük, qara itdi və həyətimizdə heç kəsin belə bir iti yoxdu.
Hamımız Səidəni dilə tutduq ki, bizimlə bir yerdə zirzəmiyə ensin, ancaq nə illah etsək də, o buna razı olmadı. Orada üst-başını bulayacağından ehtiyat edirdi.
İtin hansı cinsdən olduğunu dəqiqləşdirə bilmirdik və bunu baytar həkimdən soruşmağı da unutmuşduq. Cəbrayıl əmi dedi ki, dünyada ən ağıllı itlər Nyufaundlend cinsindən olanlardır və ola bilsin, bizim itimiz də Nyufaundlenddir, amma o, yəni Cəbrayıl əmi buna şübhə edir, çünki onda olan məlumata görə, Bakıda ancaq alman ovçarkaları, doqlar və bir dənə də buldoq var, o ki qaldı Nyufaundlendə, bu barədə heç bir məlumatı yoxdur.
– Amma bunun bizim üçün heç bir əhəmiyyəti yoxdur, – deyərək əlavə etdi. – Çox güman ki, itimiz elə bu vaxta qədər diqqətdən kənarda qalan Nyufaundlenddir.
Əmin olmaq üçün yenə zirzəmiyə endik. Qara, yekə və ağıllı it idi. Xalis Nyufaundlend. Biz bu fikirlə razılaşdıq və hətta Cəbrayıl əmi gülümsədi.
Nəhayət, gün gəlib yetişdi və it sərbəst şəkildə, bizim köməyimiz olmadan pillələrlə qalxıb zirzəmidən çıxdı. O, həyətdə gəzir və parlaq günəş şüalarından gözlərini qıyırdı. Hamımız onun arxasınca düşüb gəzir, sevinirdik. İt yüngülcə ayağını çəkirdi və Cəbrayıl əmi bizi əmin etdi ki, onu özümüzlə çimərliyə aparsaq, bir-iki həftəyə bu da ötüb-keçəcək. O, yenə nəsə demək istəyirdi, lakin it qəflətən Diləfruz xanımın açıq qapısından evə girdi və bu vaxt Səidə dəhlizdəki masa arxasında oturub yemək yeyirdi. İt ona yaxınlaşıb ayağını yalamağa başladı, biz hamımız qapıda dayanıb itimizin Səidə ilə necə tanış olduğunu izləyirdik.
– Ana, – Səidə titrək səslə dedi, – bu iyrənc it məni yaladı!
Diləfruz xanım otaqdan çıxdı, əlində üzərində “Qafqaz” yazısı olan dəyənək vardı. Ağzımızı açıb bir söz deməyə macal tapmadıq, o, əlindəki dəyənəklə iti vurdu. İki dəfə dalbadal vurdu, ancaq çox möhkəm vurmurdu. İt evdən çıxıb zirzəmiyə tərəf getdi, Diləfruz xanım onun arxasından çığırdı, dedi, bircə bu çatmır, itlər evinə doluşsun. Onun bu həyətdə görmədiyi bir şey qalmayıb, bir bu qalmışdı, onu da gördü. Səidə də nəsə deyirdi, ancaq biz daha onları eşitmirdik, hamımız zirzəmiyə qaçmışdıq…
O axşam it öldü.
Həmin gündən sonra məhəllədə hər kəs, hətta “Üç muşketyor”u oxumayanlar belə Səidəyə “Miledi” deməyə başladı. Hətta uzun illər sonra Cəbrayıl əmi rəhmətə getdi, biz böyüyüb yekə oğlanlar olduq, “muşketyorların” böyüdüyü evi sökdülər və hərəmiz bir tərəfə dağılışdıq, amma Səidə hamı üçün “Miledi” olaraq qaldı.
QONŞUMUZ MAKEDON
Odur, ey, yenə tində dayanıb. İki saatdır, dayanıb. Gəlib-gedən qonşularla salamlaşır. Canfəşanlıqla salamlaşır, gözlərinə baxır. Dayanıb…
Onun burada dayanmağından yaxşı nəsə gözləməyə dəyməz. Deyə bilərsiniz ki, adam evinin tinində dayanıb, burada pis nə var? Baxır, həmin adam kimdir! Əgər tində dayanan adam Makedondursa, bundan yaxşı nəsə gözləmə. Bu, dəqiqdir.
Bəlkə, o, oleandr ləklərinin yanında dayanıb və oleandr dərmək üçün münasib vaxt gözləyir? Çətin. Makedon çiçək toplayacaq adam deyil. Çiçəklər onu maraqlandırmır. Üstəlik, oleandr dərmək kimin ağlına gələr? Mənasız işdir. Doğrudur, onlar parlaq və yüngül olur, ancaq həm də yapışqan kimidir və təzə çəkmə kimi iylənir. Yox, küçəmizdəki uşaqların heç biri oleandr dərməz, hətta üzərində “Çiçəkləri dərmək olmaz!”, ya da başqa qadağa lövhəsi asılsa belə.
Doğrudur, Şura xala deyir, tanışlarından biri oleandr dərib. Dərib və həmin gül dəstəsini bağlı otaqda, çarpayısının yanında qoyub. Səhər qapını
Rus yazıçısı Korney Çukovskinin ədəbi qəhrəmanının adı