ШАҲЗОДА ВА ГАДО. Марк ТвенЧитать онлайн книгу.
бериб турдилар. Ширинак8нинг “кунини кўрсатиб” бўлгач, у чўнтакларини ёнғоқларга тўлдириб олди; лекин ҳеч ким бу одобсизликка муносабат билдиргани йўқ – атрофдагиларнинг ҳаммалари ўзларини кўрмаганга олишди.
Бироқ тез орада жиддий бир хатога йўл қўйганини эса ҳатто Томнинг ўзи ҳам сезди. Бутун тушлик давомида биргина ишни ўз қўли билан ўзи бажаришига изн бериб қўйилганида эса у бениҳоя ўнғайсиз аҳволга тушиб қолди. Болага ўзининг қилган бу иши шоҳона мақомга муносиб бўлмаган шармандаликдай туюлиб кетди. Гап шундаки, бир пайт унинг бурун мушаклари пирпирай бошлади. Бурнининг учи буришиб, тепага қайрилаверди. Бу ҳолат давом этгани сайин Томнинг ташвиши ҳам орта борди. У атрофини қуршаб турган соҳиб афандиларнинг бир унисига, бир бунисига ўтинч билан термулади, бурун қичишишининг чидаб бўлмас қийноғидан ҳатто унинг кўзларига ёш келди. Аъёнлар юзларида ташвиш ифодаси билан унга яқинлашдилар, нима бўлганини айтишини ўтиниб сўрай бошладилар. Том овозида росмана азоб оҳанги билан ялина бошлади:
– Каминага раҳмингиз келсин соҳиб афандилар: бурним чидаб бўлмас даражада қичишиб кетяпти. Бундай фавқулодда вазиятларда саройда қандай таомил ва одатларга риоя қилиш керак? Илтимос, тезроқ жавоб беринглар, бу балога ортиқ чидолмайман!
Бундан ҳеч кимнинг кулгиси қистагани йўқ. Аксинча, ҳаммаларининг қиёфаларида ташвиш ва иккиланиш зуҳур топган, барчалари худди бир-бирларидан маслаҳат сўрагандай, теваракка ҳижолатли боқишади. Гўё қаршиларида баланд девор турибди-ю, аммо бутун Англия тарихида ундан қандай ошиб ўтиш намунаси кўрилмаган эди. Бош маросим оғаси кўринмайди, шу боис ушбу мавҳумлик денгизида урф-одат кемасини бошқаришга ҳеч ким журъат эта олмас, ҳеч ким ушбу муҳим, жиддий муаммони ўз зиммасига олмоққа ботинмасди. Афсус! Англияда сулолавий бурун қашувчи соҳиб афанди лавозими жорий этилмаган эди. Бу вақтга келиб ёш томчилари ўз соҳилларини ёриб ўтди ва Томнинг юзларидан оқиб туша бошлади. Бурун эса ўзини яхшилаб қашиб қўйиш талабини кучайтирмоқда. Ниҳоят табиий эҳтиёж сарой одоб-ахлоқи қоидаларини босиб-янчди ва Том фикран ўзининг хатоси учун (агар хатога йўл қўйган бўлса, албатта) тавба-тазарру қилди ва ўз бурнини ўзи қашиб, атрофидагиларнинг юрагидаги қайғу тошини олиб ташлади.
Тушлик маросими якунига етгач, аъёнлардан бири оғиз чайқамоқ ва бармоқларни чайиб олмоқлик учун соф олтиндан ишланган тақсимчада лиммо-лим гулоб келтирди. Сулолавий сочиқ тутувчи соҳиб афанди унинг ёнгинасида қўлсочиқни тайёрлаб турарди. Том бир муддат ҳайронлик билан тақсимчага тикилиб турди, сўнг уни қўлига олди, лабига яқинлаштирди, жиддий бир қиёфада ундан ҳўплади ва уни мулозим хизматкорга қайтарди:
– Йўқ, соҳиб афандим, бу ичимлик таъбимга тўғри келмади. Ўзи хушбўйгина-ку, аммо таъми мусаллас каби ўткир эмас экан.
Шаҳзоданинг бу янги тентаквор охони унинг ақли ҳақиқатан заифлашганини тасдиқлаб, барчанинг юрагига қайғу солди ва ҳеч кимга кулгили кўринмади.
Том эса, ўзи билмаган