Aforizmalar. Иоганн Вольфганг фон ГётеЧитать онлайн книгу.
en yüce fikriyatını masallara ve boş sözlere dayandırma isteğinden, diğerlerinin de, kimsenin kabul edemeyeceği kaynaklara dayandırmaya çalışıyor olmasından kaynaklanıyor.
68 Bize göre yüceler yücesi, yüce olan, hürmete değer olan, ancak abes ile bezenmiş, hatta rezil bir ampirizme bağlı olan, bizi işkillendiriyor ve insan zor karar veriyor.
69 İsa’nın Hamletvari çöküşü ve daha beteri, etrafını yarı yolda bıraktığı insanlarla bezemiş olmasından ötürü çöküşü fenadır ki, Hamlet sadece birey olarak hareket ediyordu.
70 Mistisizm kalbin skolastiği, diyalektiğin duygusudur.
71 Bilge bir adam, yeni mistiğin kalbin diyalektiği olduğunu ve bu yüzden bu kadar şaşırtıcı ve cazip olduğunu söylemiştir, çünkü insanın sıradan akıl, izan ve dini yollardan ulaşamayacağı şeyleri dile getirir. Kendinde sersemliğe düşmeden onu araştırabilecek cesareti ve gücü gören, Trofonis’in mağarasına dalabilir elbet, ancak sorumluluk kendisine aittir. (Bkz. ek notlar)
72 Hıristiyan mistikler hiç olmamalı, çünkü dinin kendi hâlihazırda gizemler sunmaktadır. Bir de kendileri hemen bilinmeze, öznenin sonsuz derinliklerine inerler.
73 Oryantalist mistik edebiyat, ona inananın dünya zenginliklerinden vazgeçerek o zenginliklere ulaşmasından ötürü üstünlüğe sahiptir. Böylece o hâlâ terk ettiği bolluğun ortasında bulunur ve kurtulmak istediği zevklerin içinde sefa sürer.
74 Her türlü mistik duyuların ötesine geçme ve geri bıraktığınıza inandığınız herhangi bir nesneden kopmaktır. Arındığınız şey ne kadar büyük ve anlamlı ise mutasavvıfın üretimi o kadar zengindir.
75 Hayır işleri ve bu hayırların mükâfatları bittiğinde, Protestanlarda buna yönelik duygusallık başlar.
76 I convertiti stanno freschi appresso di me.1
77 Görevin en önemli noktası saf akla sahip insanın bir ahlakın var olduğunu idrak etmesidir; ihtiraslı, ehlileştirilemez olan kişinin kendi kendine affedemeyeceği hatalar yaptığını idrak etmesi önemlidir. İlk hal narin ilkeleri var saymaya götürür, ikinci hal ise bir uzlaşma sağlanacağına dair bir inanca götürür.
78 Dediler ki New York’ta farklı itikatlara sahip doksan tane Hıristiyan kilisesi mevcutmuş. Şimdi de bilhassa Erie kanalın açılışından bu yana şehir inanılmaz zenginleşiyormuş. Herhalde hangi özel türden olurlarsa olsunlar dini düşünce ve duyguların dinlendirici Pazar gününe, inançlı düşüncelerin eşlik ettiği zorlayıcı çalışmaların da çalışma günlerinde yapılması gerektiği inancındalar. (Bkz. ek notlar)
79 Günah çıkartma olsa olsa, yetişkinlerin ilmihal bilgisi edinmesidir.
80 “Kilise dokunduğu her yeri zayıf düşürüyor.”
81 Öyle ilahiyatçılar var ki, tanrının yeryüzünde kurtuluşa erdirdiği sadece tek bir insan olsun isterlerdi, çünkü böylece kâfirler olmazdı.
82 Hıristiyanlık dini bir amaca yönelik siyasi bir devrimdir. Ancak bu hedefini ıskalamış, sonra da ahlaki olmuştur.
83 Hıristiyanlık putperestlikten ziyade, Yahudilikle tezat içindedir.
84 Praedestinatio2 nedir?
Cevap: Tanrı bizden daha güçlü ve bilgedir, bu yüzden bizleri keyfince oynatır.
85 Mitoloji = Luxe de croyance.3
86
Din: Yaşlı
Edebiyat: Gençliğin dini.
87 Antik tapınaklar insandaki tanrıya odaklanır; ortaçağın kiliseleri yükseklerdeki tanrıya ulaşmaya çalışır.
88 Sırlar mucize anlamına gelmez.
89 İyi bir söz iyi bir yer edinirse; inançlı bir söz elbette daha iyisini edinir.
90 Kömürün tütsüsü nasıl hayatı canlandırırsa; dua da kalbin umudunu canlandırır.
91 İman gizli, evcil bir sermayedir, nasıl dar günlerde bireylerin ihtiyaçları görülen umumi birikim ve yardımlaşma hesapları varsa, buradan imanlı olan sessizce kendi faizini alır.
92 İman görünmeyene sevgidir, güven ise imkânsıza, olanaksıza.
toplum ve tarih
93 Zamanın kendisi bir elementtir.
94 Hepimiz geçmiştekinden yaşar ve geçmiştekinden helak oluruz.
95 İnsanlar yaşadıkları yüzyılın, çoğunlukla bilinçsizce hareket eden uzuvları olarak görülmelidir.
96 Herkes kendine bir sorsun, hangi uzuvla çağına etki edebilir ve ediyordur!
97 En büyük insanlar, yüzyıllarına bir zaaf yüzünden bağlıdırlar.
98 Şu anki dünya onun için bir şey yapmamıza değer değildir, çünkü var olan anda yok olabilir. Geçmiş ve gelecekteki için çalışmamız gerekiyor, ilki kazanımlarını idrak edebilmek için, ikincisi değerini yüceltmek için.
99 Hangi yönetim en iyisidir ? Bize kendimizi yönetmeyi öğreten.
100 Haşmet, ödül veya ceza gözetmeksizin doğru veya yanlış olanı yapmaktır.
101 Hükmetmek ve tadını çıkarmak birlikte yürümez. Tadına varmak kendine ve başkalarına keyifle bağlı olmak demektir. Hükmetmek kendine ve başkalarına en ciddi anlamda iyilik yapar olmak demektir.
102 Hükmetmek kolay öğrenilir, yönetmek zor.
103 Bize yararı olup olmayacağını, kimsenin yüzünden anlayamayız. Soylunun yönetimini kabul ediyoruz, çünkü onun yönetiminde mal varlığımızı güvende görüyoruz. Kendisinden çirkin, dış ve iç ilişkilere karşı koruma bekliyoruz.
104 İnsan en önemli iki özelliğin eksik kaldığını hemen görüyor: akıl ve güç.
105 “Nihil rerum mortalium tam instabile ac fluxum est quam potentia non sua vi nixa.”4
106 Despotizm her bireyin otokrasisini destekler. Bunu da yukarıdan aşağıya kadar sorumluluğu bireye yükleyerek ve böylece icraatın en yüksek derecesini açığa çıkartarak yapar.
107 İki tane barışçıl güç vardır: hak ve nezaket.
108 Hak suçluluğa yöneliktir, polis uygunluğa. Hak tartar ve karar vericidir, polis etraflıca görür ve emreder. Hak bireye yöneliktir, polis genele.
109 Bütün yasalar, dünya ve yaşam sürecinde, ahlaki dünya düzenine yaklaşma çabalarıdır.
110 Ölüm kaldırılabilse buna karşı olmazdık. Ölüm cezasının kaldırılmasının kalıcı olması uzun sürmeyecektir. Kalksa dahi zaman zaman onu geri isteriz.
111 Halk ölüm cezası hakkında karar vermeye kalkarsa, anında kendi hakkını korumaya çalışanlar ortaya çıkar: Kan davası kapıyı çalar.
112 Bütün yasalar yaşlılar ve erkekler tarafından yapılmıştır. Gençler ve kadınlar istisnaları, yaşlılar ise kuralları ister.
113 Sana haksızlık yapılması dünyanın yasasız kalmasından daha iyidir. Bu yüzden herkes yasalara uysun.
114 Haksızlıkların vukuu bulması onların haksız bir biçimde yükseltilmesinden daha iyidir.
115 Nero, dört yıl süren geçici hükümeti esnasında, ki ben Galba, Otho, Vitellius hükümetlerini böyle adlandırıyorum, katledilişinden sonra dünyaya yayılan fenalık kadar fenalık yapamazdı.
İtalyanca: Dönüş yapanlar/ geçiş yapanlar bana taze gelir. (convertiti –din değiştirenler)
Latince: Kader
Fransızca: Lüks İnanç
Latince: Bütün insani ve ölümlü şeylerden en tehlikelisi desteğini esirgeyen güçtür.