Sefiller I. Cilt. Виктор Мари ГюгоЧитать онлайн книгу.
alınmasıdır. Zavallı ailelerin, yaşlı kadınların ve küçük çocukların bu haneler içinde yaşamak zorunda kaldıklarını ve ortaya çıkabilecek kötü durumları, hastalıkları bir düşünün! Ne yazık ki! Tanrı insanlara hava veriyor ama kanun bunu satmaya kalkıyor. Kanunu elbette ki bu konuda suçlamıyorum ancak Tanrı’yı da kutsuyorum. Isére’de, Var’da, Alplerin her iki kısmında, Hautes ve Basses’te köylülerin bir el arabası dahi yok; gübrelerini erkekler sırtlarında taşımak zorunda kalıyor; mumları yok, reçineli meşaleleri yok, evlerini aydınlatmak için zift içine batırılmış ip parçalarını yakıyorlar. Dağlık Dauphine bölgesinde de durum hiç farklı değil. Altı aylık ekmekleri yemek zorunda kalıyorlar, bunları ancak kurutulmuş inek tezeklerinde pişiriyorlar. Kış geldiğinde bu ekmekleri ancak baltayla kesip yiyebiliyorlar ve onları yenilebilir hâle getirmeden yirmi dört saat önce ıslatmak zorunda kalıyorlar. Kardeşlerim, lütfen merhamet gösterin! Etrafınızdaki sefilliğin, ızdırabın farkına varın ve onlara yardım edin!”
Piskopos büyük şehirde doğduğundan Güneylilerin lehçesine kolayca aşinalık gösterebiliyordu. Halk arasında onların lehçeleriyle konuşarak daha sıcak bir sohbet ortamı sağlıyordu. Bu tarzı da onu dinleyenlerin çok hoşuna gidiyor, böylece halkın tüm kesimiyle kolayca iletişime geçmesine vesile oluyordu. İster sazdan inşa edilmiş bir kulübe olsun ister bir dağ evi isterse bir konak; Piskopos her yerde kendisini rahat hissediyor, hiçbir ortamda yabancılık çekmiyordu. Bütün dillere uyum sağladığı gibi, bütün kalplere hitap etmesini de çok iyi biliyordu.
Hiçbir zaman insan ayrımı yapmıyor; ister asilzade olsun isterse alt sınıftan biri, hepsine eşit davranmaktan çekinmiyordu. Hiçbir şeyi aceleye getirmiyor, her konuda ince eleyip sık dokuyordu. Her zaman, “Hatanın başladığı yer neresi?” diyerek incelemelerine başlıyordu.
Yüzündeki tatlı tebessümüyle, kendisinin bile bir zamanlar günahkâr olduğunu söylemekten çekinmiyor; ihtiyaç hâlinde idare edebilmek için sebat edilmesi gerektiğine inanıyor, dinî konularda asla yobazlık ve taassuba düşmüyordu. Bu konudaki düşüncelerini de şu şekilde açıklıyordu:
“İnsan, hem yükü hem de cazibesi olan bir bedene sahiptir. Onu beraberinde sürükler ve ona boyun eğer. Bu yüzden onu dikkatlice izlemeli, bedenin isteklerine baş eğmemeli ve ancak son noktada onun söylediklerini yerine getirmeli insan. Böylesi bir itaatte bile bazı kusurlar olabilir ancak bu şekilde işlenen kusurların günahı olmaz; bu, sadece bir düşüştür ve ancak duayla sona erebilecek bir diz çöküştür.
Aziz olmak bir istisnadır, dürüst bir insan olmaksa kural. İsterseniz düşün, günah işleyin, zayıflık gösterin ama her zaman dik durun ve dürüst olun.
Mümkün olduğunca en az günah işlemek, insanın kanunudur. Hiç günah işlememek ancak meleklerin hayalidir. Yeryüzünde bulunan her mahlukat günah işlemeye mahkûmdur. Günah, yer çekiminin sadece farklı bir biçimidir.”
Bu sözlere insanların hemen öfkelendiğini ve bağırmaya başladığını görünce, “Ah! Ah!..” dedi gülerek. “Görünüşe göre bu, tüm dünyanın işlediği büyük bir günahtır. İşte bu korkmuş, isyan edenler ve öfkelenenler de sadece ikiyüzlülerdir.”
Toplumun en ağır yüklerini omuzlarında taşıyan kadınlara ve yoksullara karşı da her daim hoşgörülüydü. “Kadınların, çocukların, âcizlerin, yoksulların ve cahillerin günahı; onların babalarının, efendilerinin, güçlülerin, zenginlerin ve bilgelerin günahlarıdır.” derdi.
Ayrıca bu konuda yine şöyle konuşurdu: “Cahillere mümkün olduğu kadar çok şey öğretin; toplum, bedava eğitim vermeye gücü yetmediğinden bu durumdan sorumludur. Toplum, yarattığı bu karanlığı aydınlatmakla sorumludur. Günah karanlıkta işlenir. Suçlu, günahı işleyen değil; karanlığı yaratandır.”
Olayları yargılama hususunda, görüldüğü üzere Piskopos’un kendine has bir tarzı vardı; onun bütün bu kıyaslamalarını İncil’den alıntıladığından şüpheleniyordum.
Bir gün, görülecek olan bir ceza davasının hazırlık aşamasının başladığına dair söylentiler duydu. Zavallı bir adam, elinde avucundakini sonuna kadar kullanarak karısına ve çocuğuna bakmaya çalışmış, sonunda onlara olan sevgisinden kalpazanlık yapmak zorunda kalmıştı. O devirde kalpazanlığın cezası idamdı. Kadın, kocasının ilk basmış olduğu sahte paraları kullanırken yakalanmıştı. Lehine hiçbir kanıt bulunamadığından tutuklanmıştı. Bu parayı sevgilisinden aldığını söylemesi aslında yeterli olabilecek, itirafı sayesinde kendisini kurtarabilecekti. Ancak kadın ısrarla hiçbir şey söylemiyor, durumu inkâr ediyordu. Bunun üzerine yargıç, kadını itiraf ettirmek için başka yollara başvurmuştu. Sevgilisinin onu aldattığı hikâyesini uydurarak kurnazca kadına sunulabilecek vesikalar hazırlatmıştı. Böylece talihsiz kadın, sevgilisinin onu aldattığına ikna olmuştu. Bunun üzerine kıskançlıktan çileden çıkarak sevdiği adamı suçlamış, her şeyi kanıtlarıyla ortaya çıkararak itirafta bulunmuştu.
Adam tam anlamıyla mahvolmuştu. Kısa süre içerisinde suç ortağıyla birlikte Aix’te yargılanacaktı. Etraftakiler bütün olan biteni anlatıyor, her biri yargıcın zekâsı karşısında heyecanını belli edercesine yorumlarda bulunuyordu. Kıskançlığı devreye sokarak gerçeğin büyük bir gazapla patlamasını, intikam duygusuyla gerçekleri ortaya çıkarmasını övgüyle anlatıyorlardı. Piskopos bütün bu konuşmaları sessizce dinliyordu. En sonunda şöyle sordu:
“Bu adam ve kadın nerede yargılanacak?”
“Ceza Mahkemesi’nde.”
“Peki, mahkemenin başı, yargıç nerede yargılanacak?” diye devam ettirdi sorusunu.
Digne şehrinde trajik bir olay meydana gelmiş, bir adam cinayetten idam cezasına mahkûm edilmişti. Zavallı bir adamdı, tam olarak eğitimli olmasa da cahil bir adam da değildi. Kasabalarda pazarcılık, kimi zaman da halk ozanlığı yapan birisiydi. Küçük şehirde bu olaya ilgi oldukça büyüktü. Mahkûmun idamı için belirlenen günün arifesinde, hapishane papazı hastalanmıştı. Suçluya son anlarında eşlik etmesi için bir din adamına ihtiyaç vardı. Rahibe başvurmuşlar ancak ondan da ret cevabı almışlardı. Açıklama olarak da: “Bu benim meselem değil. Bu nahoş görevle ve o dağlıyla hiçbir ilgim yok, üstelik sağlığım da yerinde değil. Ayrıca orası benim görev bölgemde değil.” demişti. Bu cevap, “Rahip haklı, burası onun değil benim sorumluluğumda.” diyen Piskopos’a iletildi.
Derhâl hapishaneye, mahkûmun yanına giderek ona adıyla hitap edip elinden tuttu ve onunla konuştu. Bütün gününü onunla geçirdi, yemek yemeyi ve uyumayı dahi unutarak bu mahkûmun ruhu için Tanrı’ya dua etti. Konuşmaları sırasında ona en yüce hakikatleri, basit bir biçimde dile getirdi. Sadece mahkûmu son yolculuğunda kutsamak için orada bulunan Piskopos; ona karşı hem bir baba hem bir kardeş hem de bir dost gibi davranıyordu. Ona elinden geldiğince tüm hakikatleri anlatıyor, cesaret veriyor ve teselli etmeye çalışıyordu. Adam, çaresizlik içerisinde ölümünü bekliyordu. Ölüm onun açısından korkunç bir uçurum gibiydi. Ölümün eşiğinde duran mahkûm, bu korkunç karanlığa dehşet içinde bakıyordu. Kesinlikle duruma karşı kayıtsız kalacak cehalette değildi. Az sonra yaşayacağı durumun şoku, onu bizim hayat dediğimiz gerçekten sıyırmış ve gölgeler arasındaki gizemli karanlığın içine atmıştı. Bu ölümcül gediklerin arasından sürekli olarak dünyanın ötesine bakmaya çalışıyor ancak görebildiği sadece karanlık oluyordu. Piskopos, bir şekilde onun ışığı görmesini sağlıyordu.
Ertesi gün zavallıyı almaya geldiklerinde Piskopos hâlâ oradaydı. Ona eşlik ederek mor cübbesi ve boynunda piskoposluk haçıyla, iplerle bağlanmış suçlunun yanında yürüyordu.
Onunla birlikte arabaya bindi, darağacına çıkarken bile mahkûmu