Эротические рассказы

Chłopi, Część czwarta – Lato. Reymont Władysław StanisławЧитать онлайн книгу.

Chłopi, Część czwarta – Lato - Reymont Władysław Stanisław


Скачать книгу
pokłonie.

      Księża pieśń rozpłynęła się kajściś w powietrzu, że sroga cichość zwaliła się na dusze, jeno dzwony jęczały wciąż, biły ponurym głosem, wołały cosik w niebo pochmurne, ku lasom i w dale zamglone, skowronki śpiewały nad polami, wóz niekiej137 zaskrzypiał, szarpały się chorągwie, chlupało błoto pod nogami, a te bólne, sieroce płacze kwiliły nieustannie.

      – „Miserere mei Deus” – zaśpiewał znowu proboszcz, przywtórzył mu słupski wraz z organistą i kowalem, któren trzymał parasol nad dobrodziejami, gdyż deszcz z nowa pokrapiał.

      I śpiewali tak strasznie, tak rozpacznie i tak jękliwie, jaże łzy się cisnęły, zamierało serce, a oczy strwożone, oczy pobłąkane w niemocy niesły się we świat i u tego nieba chmurnego żebrały zmiłowania. Twarze bladły, dusze jęły się zwierać w męce i luty138 dygot przejmował, że wzdychali coraz ciężej, a już poniektóry łzy obcierał, to szeptał pacierz posiniałymi wargami, w piersi się bił i kajał skruszony, zaś wszystkich omroczył ciężki, beznadziejny smutek i przywaliła bezgraniczna żałość, że kiej te dymy gryzące snuły się po nich bolesne medytacje i jęki zakrzepłe w trwodze.

      Jezu, bądź nam grzesznym miłościwy! Jezu!

      O dolo człowiekowa, dolo nieustępliwa!

      A cóże są te wszystkie znojne trudy? Cóże ten żywot człowieczy, co jako śniegi spływa bez śladu, że o nim nawet dzieci rodzone nie przypomną?

      Żałością jeno, płakaniem jeno, cierzpieniem jeno…

      I cóże są one szczęśliwości, dobroście, nadzieje?

      Czczym dymem, próchnicą, mamidłem i zgoła niczym…

      A cóżeś to ty sam, człowieku, który się puszysz, a dmiesz, a wynosisz hardo ponad wszelkie stworzenie?

      Tym wiatrem jeno jesteś, co nie wiada139, skąd przychodzi, nie wiada, po co się miecie, i nie wiada, kaj140 się rozwiewa…

      I ty się masz panem wszystkiego świata, człowieku?…

      A bych ci kto raje dawał – opuścić je musisz.

      Bych ci kto wszystkie moce dawał – śmierć ci je wydrze.

      Bych ci kto rozum przyznał największy – próchnem ostaniesz.

      I nie przemożesz doli, mizeroto, nie przezwyciężysz śmierci, nie…

      Boś ano bezbronny, słaby i płony jako ten listeczek, którym wiater żenie141 po świecie.

      Boś ano, człowieku, w pazurach śmierci, jako ten ptaszek z gniazda podebrany, co se piuka radośnie, trzepoce, przyśpiewuje, a nie wie, że go wnet zdradna ręka przydusi za gardziel i lubego żywota zbawi142.

      O duszo, po cóż dźwigasz człowieczego trupa, po co?

      Tak ci ano czuł naród, tak ci medytował i w sobie rozważał, a patrzył smutnie po ziemiach zielonych, włóczył tęsknymi oczami po świecie i wzdychał ciężko z onych niewypowiedzianych boleń, aż twarze kamieniały i dusze się trzęsły.

      Ale i to zarówno wiedzieli, co jedyna człowiekowa dufność w Panajezusowej łasce, a jedyna ucieczka duszy w Jego świętym miłosierdziu.

      – „Secundum magnam misericordiam Tuam…”

      Ciężkie, łacińskie słowa padały kiej grudy przemarzłej ziemi, jaże bezwolnie pochylali głowy, jakby pod nieubłaganą kośbą143 śmierci, ale szli niepowstrzymanie; szli kwardzi144 a zrezygnowani, szarzy i mocni kiej te głazy widne na miedzach, gotowi już na wszystko a nieulękli, ugorom i zarazem tym bujnym, okwieconym polom podobni, i tym drzewom równi w sile i kruchości – drzewom, w które piorun mógł trzasnąć leda chwila i w ręce śmierci podać, a one hardo pną się ku słońcu i śpiewają głęboką, radosną pieśń życia…

      Szli wsią całą ciżbiąc się145 i przepychając, ale każden tak był zatopiony w smutkach, że jakby szedł sam w pustce niezmiernej i opuszczeniu, a każden zapatrzył się gdziesik i jakby widział przez oczy zaszklone łzami ojców swoich, dziadów i pradziadów, niesionych tam, na smętarz, już widny przez grube pnie topoli…

      Dzwony wciąż biły i ponura pieśń huczała coraz jękliwiej, smętarz już był niedaleko, wyrastał ze zbóż kępami drzew, krzyżów i mogił, a zdawał się otwierać, kieby ten straszny, nigdy nie zapełniony dół, w któren z wolna a niepowstrzymanie spływa cały świat, że już niejednemu się widziało, jako w tym zadeszczonym powietrzu i ze stron wszystkich biją dzwony, jarzą się światła, czernieją rozwiane chorągwie i płyną śpiewania, że z każdej chałupy wynoszą trumny, że wszystkimi drogami ciągną żałobne pochody, a każden człowiek płacze kogoś, zawodzi, a tak szlocha, jaże wszystkie niebo i ziemia wzbiera żałosnym jękiem i spływa szmerem nieustannych, gorzkich jak piołun łez…

      Pochód już skręcał na dróżkę ku smętarzowi, kiej go dopędził dziedzic, wysiadł z powozu i poszedł pobok trumny w srogiej ciasnocie, gdyż dróżka była wąska, gęsto brzózkami obsadzona i zboża stały ze stron obu.

      A kiej księża skończyli śpiewać, Dominikowa trzymająca się Jagny, zgarbiona i na wpół ślepa, zawiedła po swojemu: „Kto się w opiekę”.

      Juści, co przywtórzyli skwapnie i gorąco, jakby czepiając się zestrachanymi duszami tej pieśni serdecznej.

      I już tak rozśpiewani, a pełni jakowejś dufności weszli na smętarz.

      Co najpierwsi gospodarze dźwignęli trumnę, a nawet sam dziedzic jął wspierać w pośrodku, i ponieśli ją żółtymi drożynami wskroś okwieconych mogił, traw i krzyżów, za kaplicę, kaj w gąszczach leszczyn i bzów czekał już grób świeżo wybrany146.

      Straszne płacze i krzyki zatargały powietrzem.

      Chorągwie i światła okoliły jamę głęboką, naród się skłębił i cisnął, spozierając trwożnie w ten dół żółtawy i pusty…

      A kiedy prześpiewali jeszcze coś niecoś, proboszcz stanął na kupie wywalonego piachu, odwrócił się i rzekł grzmiąco:

      – Narodzie chrześcijański! Narodzie!

      Przycichło z nagła, jeno dzwony jęczały z oddali, a Józka, opasawszy rączynami ojcową trumnę zawodziła rzewliwie, na nic nie bacząc.

      Zaś proboszcz pociągnął nosem z tabakiery, kichnął raz i drugi, a potoczywszy załzawionymi oczami, rzekł donośnie:

      – Bracia, a kogóż to chowacie dzisiaj, kogo?

      „Macieja Borynę!” – powiadacie.

      A ja wam mówię, że i pierwszego gospodarza, i poczciwego człowieka, i prawego katolika chowacie… Znałem go bowiem od lat i zaświadczam, jako żył przykładnie, Boga chwalił, spowiadał się i komunikował, a biedotę wspomagał.

      Mówię wam: wspomagał! – powtórzył ciężko dychając.

      Płacze jęły kwilić dokoła i wzdychy rwały się coraz gęściej, gdy nabrawszy powietrza ozwał się znowu, jeno co żałośliwiej:

      – I pomarł chudziaczek, pomarł!

      Śmierć go sobie wybrała, jako wilk wybiera ze stada najtłustszego barana i w biały dzień na wszystkich oczach, a nikt mu nie przeszkodzi.

      Jako piorun bije w drzewo wyniosłe, że pada rozłupane, tak


Скачать книгу

<p>137</p>

niekiej (gw.) – niekiedy, czasem. [przypis edytorski]

<p>138</p>

luty (daw., gw.) – surowy, ostry. [przypis edytorski]

<p>139</p>

nie wiada (gw.) – nie wiadomo. [przypis edytorski]

<p>140</p>

kaj (gw.) – gdzie. [przypis edytorski]

<p>141</p>

żenie (daw., gw.) – rzuca. [przypis edytorski]

<p>142</p>

zbawić (daw., gw.) – tu: pozbawić. [przypis edytorski]

<p>143</p>

kośba – czynność koszenia. [przypis edytorski]

<p>144</p>

kwardy – twardy. [przypis edytorski]

<p>145</p>

ciżbiąc się – tłocząc się; por. ciżba: tłum, tłok. [przypis edytorski]

<p>146</p>

wybrany – tu: wykopany. [przypis edytorski]

Яндекс.Метрика