Dzika rzecz. Rafał KsiężykЧитать онлайн книгу.

      Jeden z wielu rysunków Roberta Brylewskiego przedstawiających, jak można wykorzystać energię Pałacu Kultury i Nauki

      Archiwum Rafała Księżyka

      Jak sobie radzić z Pałacem, pokazywały okładki płyt załogi z Hybryd. Koncertówka Brygady Kryzys przedstawia zwielokrotniony wizerunek budowli, która przewraca się i odreal­nia. Na odwrocie 1991 Izraela w Pałac uderzają pioruny. To wariacja na temat okładki debiutanckiej płyty rastahardcore’owców z Bad Brains. U nich piorun kruszy kopułę Kapitolu. W polskiej wersji, wykonanej przez Roberta Brylewskiego, sprawa nie jest tak jednoznaczna. Rysunkowy budynek zdaje się wchłaniać energię błyskawic, przypomina gotującą się do startu rakietę. Zaraz może eksplodować. Albo wzlecieć.

      Szedłem kiedyś obok Pałacu i myślałem, że nie można żyć w cieniu takiego symbolu, który jest percypowany wyłącznie jako brzydka pamiątka po Stalinie. Doszło do mnie, że wcale nie muszę nienawidzić tego obiektu. Z fizyki wiedziałem, że duże masy powodują przyciąganie. I wszedłem w dobre relacje z Pałacem. Stwierdziłem, że wykorzystam tę siłę dla swoich pozytywnych celów. Zamiast popadać w paranoję, będę z tego budynku czerpał moc. Chciałem trochę porozśmieszać Pałac, przyswoić go

      – opowiadał Brylewski w wywiadzie rzece Kryzys w Babilonie. Dziś, odkąd w 2010 roku PKiN stał się zastrzeżonym znakiem towarowym, posługiwanie się wizerunkiem Pałacu może być ścigane przez prawników i księgowych.

      Utwory z albumu 1991, które grali przed Hybrydami, ukazały zupełnie nowe oblicze Izraela. Uduchowione falowanie ­roots reggae zastąpił miejski, nerwowy groove, w którym zacierały się granice między psychodelicznym rockiem, reggae, soulem i funkiem. W piosence o wymownym tytule Progress Brylewski śpiewa:

      Reality is killing me,

      But I want to live.

      Dzika muzyka na dzikie czasy.

      1991 Izraela, zarejestrowany wiosną 1990 roku, powstały w latach 1989–1991 Tehno terror duetu Max i Kelner oraz Urojonecałemiasta zespołu Apteka, nagrywane w 1992 roku, to trzy przełomowe płyty, które otwierają nową epokę. Ich świeża energia jest energią transformacji. Ujeżdżaniem chaosu, w którym jedno ginie, a drugie powstaje. Dookoła wszystko chwieje się w posadach, a wynik tej przemiany nie jest przesądzony. Właśnie tak jak na obrazku z Pałacem­-rakietą.

      Epoka transformacji skonfrontowała z chaosem całe społeczeństwo. Wraz z wolnością nadeszły czasy, w których „­jutro” było nieustalone. Na jednych działało to wyzwalająco, innych paraliżowało. Warto spojrzeć na te polskie przemiany z perspektywy muzyki. A dokładniej: undergroundu, który ze swej natury z chaosem był za pan brat i potrafił się cieszyć wolnością. W czasach przełomu polski underground z jednej strony z marszu realizował idee społeczeństwa obywatelskiego, z drugiej bez hamulców eksplorował możliwości, jakie się otworzyły wraz z nową epoką. Celebrował je ekscesem.

      Każdy, kto przeżywał muzykę lat dziewięćdziesiątych – a trudno było wtedy uciec od jej wpływu – ma w pamięci własną jej historię. Moja historia skupia się na tym, co w polskiej muzyce lat 1989–1993 było nowością, i na tym, co było przekroczeniem. Nie roszczę sobie pretensji do stworzenia obiektywnego przekroju. Zależy mi na opowieści z punktu widzenia inicjatorów i uczestników, niekoniecznie gwiazd.

      Historie z pierwszych lat wolności mogą być różne, ale wszystkie dotyczą formowania się nowego społeczeństwa i dziś prowokują te same pytania o Polskę i Polaków. Skąd się wzięliśmy? O czym zapomnieliśmy? Co zaprzepaściliśmy?

      A gdy pytania zostały postawione, trzeba posłuchać tych historii jeszcze raz, by poszukać odpowiedzi.