Вушацкі словазбор Рыгора Барадуліна. Рыгор БарадулінЧитать онлайн книгу.
А ўжо каровы на дуброві.
Дуддзё, дудкі – дубцы, галлё, быллё. З быльніку венік звяжу, дык дуддзё каза паесь, а красную лазу ня любіць.
Дљды – клопат, справы. Усе дуды набок, трэба збірацца.
Дукрыць, здукрыць – кеміць, петрыць; скеміць, прыдумаць. Гэта яна дык добра дукрыць, як мужыка пад’юшыць. Глядзелі яны, глядзелі, тады нешта здукрылі.
Дукса – нязграбны чалавек, няўмека. У дуксы рукі – крукі, ні да пугі, ні да навукі. (Аднакарэннае з латышскім duksă – ашалелы.)
Дунай – проста рэчка, асабліва ў народных песнях; яшчэ – сімвал прыгажосці й здароўя, чыстая, быстрая, як рака. Шлець мяне маладу ў дунай па ваду. Дунай-дзеўка, вачэй не адарвеш.
Дуплё – гняздо. Там галуб дуплё сабе зробіў. Дуралоб – дурны, дуроны. Ня малец, а дуралоба кусок!
Дуркеша – дурнічка (спачувальна). Хто ездзіць, хто плывець, а наша дуркеша чэшаць пеша.
Дуронік – гарэза, распушчаны. Такі дуроны, такі дуронік, нікога ня слухаіць, робіць што хочаць.
Дурэць – гарэзіць, сваволіць. Досыць дурэць, пакуль розгай не атрымаў.
Дух – цяпло. Дым не пашоў у комін, даўно не топлена, і ў хаці дымны дух.
Душнíк – засланка, люшка, якая зачыняе дымаход у печы. Адчыніш душнік – дым пойдзіць.
Дљшны – душэўны, спагадлівы. Чалавек ён душны, людское гора ведаіць.
Дыня – пахвіна, пах. Стахван як падарваўся, грузячы мяхі, дык з дыняў кіла вылазіць. Пахі дынямі завуцца.
Дэрба, дэбра, дэрбіна, дрэба – хударэбрына; яшчэ – няўвішная. Такая дэрбіна, аж рэбры бражджаць. А мая во якая дэрба, ні да чога.
Егімора, гімора – пачвара; яшчэ – непрыгожая жанчына. Спі, неслух, а то егімора прыдзіць. Анця – гімора чыстая, а глядзі ты, якога хлопца забратала.
Еданіна – ежа, едзіва. Еданіны было – хоць пуза расперажы.
Еджанае – тое, што ўжо елі, спытвалі. Смятана ў слоіку няеджаная, запраўляй халаднік.
Езданіна – язда, паездзіны. Лепі дрэнная езданіна, нячым добрая хаданіна.
Јменка – бульба на спажытак. Еменка на емя, а семенка на семя.
Ендза – хто енчыць. Ад гэтай ендзы й сам заплачаш.
Енкат – енк. Каго ўжо там б’юць, што енкат такі стаіць?
Есціся – зацята брахаць, звáдзіцца. Усю ноч сабакі еліся, не давалі спаць.
Ешчы – добры на ежу. Парасёнак папаўся ешчы, нейкая скварка к зіме будзіць.
Ёкат – екатанне. Хваціла ёкату, пакуль яго ўгаманілі.
Ёлкае – гаркаватае. Леташняя сала ўжо ёлкае, ялчыць на языку.
Ёўня – халодная гаспадарчая будыніна. У хаці, як у ёўні.
Жабурынне – жабіна ікра. У жаб нораст пачаўся, жабурыння поўная сажалка.
Жаласнік – той, хто спачувае, жалее. Жаласніца знайшлася, хочаць заплакаць, ды ня ўмеіць.
Жаркота – гарачыня. Надаела нашай гаспадыньцы жаркота-пякота.
Жáрнуць – ударыць з усёй моцы. Мой убытак, твой прыбытак, дай раз жарнуць паміж лытак.
Жарсцвяк – пясок, жарства. Нічога не расло – адзін жарсцвяк на гародзі.
Жаўжаняткі – малыя жвавыя дзеткі. Для маткі роўныя ўсе жаўжаняткі.
Жаўцяк