Hekayələr. Проспер МеримеЧитать онлайн книгу.
başında qara məxmərdən ucu şış papağı, əynində də sarı-qırmızı naxışla işlənmiş gödəkçə vardı.
– Başında qara məxmərdən ucu şiş papağı, əynində də sarı-qırmızı naxışlı gödəkçə vardı?
– Hə, özüdür ki var! Tez ol, cavab ver görək, özün də mənim suallarımı təkrarlama.
– Bu gün səhər müsyö keşiş qapımızın ağzından keçib getdi, atının üstündə idi. Hə, Pyeronu minmişdi. O, məndən atamın kefini xəbər aldı və mən də cavab verdim…
– Ay cüvəllağı! Tülkülük edirsən ha! Tez ol, de görüm, Jianetto hansı tərəfə getdi? Axı biz onu axtarırıq. Mən bilirəm ki, o, bu cığırla gəlirdi.
– Mən nə bilim.
– Necə yəni nə bilim? Bilirəm ki, sən onu görmüsən.
– Əgər mən yatmışamsa, gəlib-gedənləri necə görə bilərəm?
– Sən yatmamışdın, qırışmal! Güllə səsi səni oyatmışdı.
– Əmican, bununla demək istəyirsiniz ki, sizin tüfənginizin səsi yəni o qədər bərk çıxır? Mənim atamın tüfənginin səsi sizinkindən də bərk guruldayır!
– Səni görüm lənətə gələsən! Yaramaz uşaq! Əlimin içi kimi bilirəm ki, sən Jianettonu görmüsən. Bəlkə, elə onu sən özün gizlətmisən?! Hə, uşaqlar, – o, adamlarına işarə etdi, – girin, bu evə baxın, görün bizim axtardığımız adam burada deyil ki? O, bir ayağının gücünə, sürünə-sürünə zorla gedirdi və bu hiyləgər axsaya-axsaya, şübhəsiz, makiyə gedib çıxa bilməz. Həm də qan izləri axı burada itir?!
– Bəs atam nə deyər? – Fortünato qarşısındakı adamı ələ salırmış kimi rişxəndlə soruşdu. – Əgər bilsə ki, o özü evdə olmaya-olmaya onun evinə giriblər, nə deyər, hə?
– Yaramaz! – Kiçik zabit Qamba onun qulağından yapışdı. – Başa düşürsənmi, mən istəsəm, sən başqa avaz çalarsan. Bəlkə, elə qılıncın yastısı ilə sənə iyirmi dəfə vurum, axırda danışasan, hə?!
Ancaq Fortünato rişxəndlə gülməyində idi.
– Mənim atam Mateo Falkonedir! – uşaq təşəxxüslə dedi.
– Bilirsənmi, haramzada, istəsəm səni bu saat Korteyə, ya da Bastilyaya apara bilərəm! Səni təkadamlıq kamerada küləşin üstündə yatızdıraram. Əgər Jianettonun harada olduğunu deməsən, ayaqlarına buxov vurduraram, başını bədənindən ayıraram!
Bu gülünc hədədən uşaq qəhqəhə çəkib güldü və təkrar elədi:
– Mənim atam Mateo Falkonedir!
Voltijerlərdən biri astadan dedi:
– Serjant! Mateo ilə üz-göz olmağına dəyməz.
Qamba, görünür, doğrudan da çıxılmaz vəziyyətdə qalmışdı. O, evi artıq ələk-vələk eləyib gələn əsgərləri ilə pıçıldaşır, götür-qoy edirdi. Evə baxmaq, onun dəlmə-deşiyini yoxlamaq əməliyyatı uzun çəkmədi, çünki hər bir korsikalının daxması bir otaqdan, içərisinin əşyası isə bir stoldan, bir neçə stuldan, sandıqdan, ev avadanlıqlarından və ovçuluq ləvazimatından ibarət olur. Bu vaxt balaca Fortünato pişiyi tumarlayır, əli boşa çıxmış zabit əmisinə və voltijerlərə baxıb bic-bic gülür, həzz alırdı. Əsgərlərdən biri ot tayasına yaxınlaşdı. O, pişiyi gördü və elə-belə, özündən asılı olmayaraq, əlindəki süngünü tayaya soxdu. Bu ehtiyatsız hərəkətinin gülünc olduğunu özü də başa düşdüyündən çiyinlərini çəkdi. Heç nə tərpənmədi və hətta uşağın sifətində, azacıq da olsa, həyəcan, bir narahatlıq hiss olunmadı.
Zabitin və onun dəstəsinin səbri tükənirdi. Artıq əlacları yerdən-göydən kəsildiyindən gözlərini zilləyib gəldikləri düzənliyə tərəf baxır, sanki qayıdıb getməyə hazırlaşırdılar. Bu zaman onların başçısı Falkonenin oğluna hədələrin təsir etmədiyini görüb uşağın qılığına girməklə onu ələ almağa cəhd elədi.
– Mənim əzizim, qardaşoğlu, görürəm, çox fərasətli uşaqsan. Sən böyük adam olacaqsan. Ancaq mənimlə çox pis bir oyun oynayırsan. İnan, mən Mateoya, öz yaxın qohumuma əziyyət vermək istəmirəm. Lənət şeytana, yoxsa səni özümlə aparardım.
– Bah!
– Ancaq Mateo qayıdanda ona hər şeyi danışacağam və yalan danışdığın üçün o səni heydən düşənə kimi qamçı ilə döyəcək.
– Bəlkə, döyməyəcək?
– Görərsən… bax, yaxşı oğlan olsan, sənə bir şey verərəm.
– Mənim isə, əmican sizə bir məsləhətim var: əgər bir az da yubansanız, Jianetto yəqin ki, gedib makiyə çatacaq. Onda nə qədər qoçaq olsanız da, onu tuta bilməyəcəksiniz.
Zabit cibindən dəyəri on ekü4 olan zəncirli gümüş saat çıxardı. Saatı görərkən Fortünatonun gözlərinin hərisliklə alışıb-yandığını hiss edən zabit zəncirin ucundan tutub, onu uşağın gözlərinin qabağında divar saatının kəfgiri kimi bir neçə dəfə yellətdi:
– Ay səni, şeytan! Yəqin istərdin ki, sənin də belə bir saatın olsun. Boynundan asasan və Porte-Veksyonun küçələrindən lovğa-lovğa keçəsən. Hamı da səndən soruşsun: “Saat neçədir?” Sən isə deyəsən: “Özünüz gəlin, mənim saatıma baxın!”
– Mən böyüyəndə kaporal dayım mənə də saat verəcək.
– Doğrudur, ancaq indi, hal-hazırda sənin dayıoğlunun bu saatdan varıdır… Düzünə qalsa, bu onunkundan da qəşəngdir. Burası da var ki, dayın oğlu hələ səndən də kiçikdir.
Oğlan ah çəkdi.
– Hə, necədir, qardaşoğlu, bu saatı istəyirsən?
Fortünato saata elə hərisliklə baxırdı ki, elə bil, ayı armuda baxırdı. Uşağa elə gəlirdi ki, onu ələ salırlar. Buna görə də əlini saata uzatmağa cürət eləmirdi. Hərdənbir nəfsini boğmaq üçün gözünü saatdan çəkir, sallaq dodaqlarını dilinin ucu ilə yalayır və qarşısında dayanan bu adama sanki belə deyirdi: “Zarafatınız çox amansızdır!”
Bununla belə, zabit Qamba saatını uşağa vermək istəyən xeyirxah insana oxşayırdı. Fortünato əlini uzatmadı, ancaq acı, kinayəli bir təbəssümlə dedi:
– Niyə məni ələ salırsınız?
– Allah özü şahiddir! Mən səni ələ-zada salmıram. Jianettonun harada olduğunu mənə de, bax, bu saat sənin olsun.
Fortünato gülümsündü; onun təbəssümündə inamsızlıq aydın hiss olunurdu. Şəvə kimi qara gözlərini zabitin gözlərinə zilləyərək, sanki dediyi sözlərin doğru olub-olmadığını onun gözlərindən oxumaq istəyirdi.
– Əgər dediyim şərtlə bu saatı sənə verməsəm, heç kişi deyiləm! – Zabit səsini daha da qaldırdı. – Bax, bu əsgərlər şahiddirlər, mən sözümdən ömrümdə qaçmamışam.
Belə deyərək o, saatı uşağa lap yaxınlaşdırdı. Elə yaxınlaşdırdı ki, saat onun həyəcandan sapsarı saralmış yanağına toxunurdu. Fortünatonun qəlbinin dərinliyində