Кавказан баххьаш. Горцы. Мзия РатианиЧитать онлайн книгу.
цундела сихонца дIадаха а деза – элира береша, шайн говраш кертара ара а йохуш.
Къамелаш а хезна аравелира Хергиани, ткъа цунна тIаьхьа меллаша ког боккхуш, кIант а карахь йогIура Фатика.
Кута Хергианина маракхийтира:
– Ма хаза хийти суна хьо кхузахь гина. Муха ду шун Бечо йуьртара дахар? – хаьттира обарга.
Фатика уллохь лаьттара. Иза жимма йоьхна йара. Дагалецамаш цхьаъ цхьанна тIаьхьа уьдура цуьнан бIаьргаш хьалха. ЦIийелла йогура беснеш. Атта дацара бердах доьдучура хьан ирс лардина волу стаг ган. Ма дукха хIуманна декхарийлахь йара иза Кутина. Иза ма вара цуьнан дахаран маьIна хилла безам лечуьра баьккхинарг.
Кутас Фатикина мара а кхеташ хаьттира:
– Маршалла ду хьоьга сан йиша. ХIун деш йу хьо? Сванаша хьийза-м ца йо хьо? – забар йира Кутас. ХIинца бен ца гира цунна ненан карара охьа а воьссина, цуьнан кучах тийссалуш лаьтта жима Дато. Малх санна нуьре лепачу, горгачу йуьхьтIера шен даккхий бIаьргаш къерзош, цецваьлла хьоьжура иза шена дуьххьара гуш волчу стаге. Кутас кIант лекха хьала а ойуш элира:
– Вийца а ца оьшуш, хьенан ву хуур долуш ву!
Ткъа йуха леррина кIанте а хьаьжна Кута, гIеметтахIоьттинчу стаге санна вистхилира цуьнга:
– Со теша хьоьх хьайн да санна вуьззина къонаха хир ву аьлла. – КIентан коьртах куьйг а хьаькхна, шен йуьткъачу гIодайуккъера тIехь шаьлтий, тепчий кхозу датоца кхийлина доьхка Фатике дIакховдийра цо:
– ХIара соьгара совгIат ду кIантана.
Массарна а боккха тIеIаткъам бинера кху цхьаьнакхетаро. Кху доьзалан дахарехь йоккха лар йитина стаг ма вара Кута, ткъа хIинца шен дахарехь чолхе киртиг тIехоьттича, кхаьргара гIо оьшуш а вара.
Массо а чоьхьавелира, хIинца а йолийна ца хилла делкъе йан. Кутас дийцира шен Гелованица хиллачу цхьаьнакхетарах лаьцна:
– Ахчанца эцалур волуш вац и эла. И кIант нуьцкъала ваккха веза цуьнгара. И гIуллакх къасто кхин агIо йац – хаам бира шен накъосташка Кутас.
– Дер Кута, суна иза хууш ма дара, цундела ма кхайкхинера ас Дато а. Кеста схьакхача везаш хьан кхин цхьа доттагIа а ву – эла Мачутадзе – жоп делира Мушнис. Кута цхьаъ дагадеъча санна велавелира:
– Дер иза чIогIа кIоршаме а, тIех майра а стаг ву, амма шен оьздангаллица иза дерриге а хьулда хаьа цунна – элира Кутас. – Шен элаллийн куралла охьа-м ца йиллина кхо? – велавелира Кута.
– Эла хиларал а чIогIа дозалла до цо ша интеллигент хиларах – элира Хергианис.
– Кута, хьо гена некъ бина гIелвелла. Ахь садоIучуна ханна, эла а схьакхочур ву. ТIаккха цхьа ойла йийр йу вай кIант муха маьрша ваккха веза – стоьла хьалхара гIаьттира Мушни, Кутина куьйгаца хьешан цIа а гойтуш.
Кута садаIа дIа а вахийтина, Мушнис а, Датос уьстагIна урс хьаькхира. Фатика аьхкенан пеша уллохь цхьацца дезарш деш йара. Церан массеран а куьйгаллехь волуш санна, дозаллица корта а айбина, хьийзара, нохчийн говзанчас Дускис йина шаьлта шена тIехь кхозу, Кутас делла дато доьхка а дихкина волу жима Дато.
Шекъа санна баьржира стиглахь маьркIажен бода. Кута ламаз деш вара. Ламаз дина а ваьлла