Вазьмі сваю свяцільню. Группа авторовЧитать онлайн книгу.
Аляксеева Ясенія, 2025
© Дваранская П. А., 2025
© Таранда М. I., выява на вокладцы, 2025
© Карлюкевіч А. М., укладанне, уступныя артыкулы, 2025
© Афармленне. ТДА «Аверсэв», 2025
Выбар маладых
Літаратурна-мастацкі часопіс «Маладосць» і газета «Літаратура і мастацтва» ў апошнія гады дапамаглі адкрыць сапраўдную кагорту цікавых маладых празаікаў. І наш новы зборнік серыі «Сучасная беларуская літаратура» прысвечаны творчасці гэтых аўтараў. Аўтараў, розных па ўзросце: да прыкладу, Андрэю Сідарэйку, які сваім творам «Маладыя, альбо Вясёлыя будні сям’і Курачкіных» адкрывае зборнік, ужо споўнілася 39 гадоў, а Паліна Дваранская, аўтар апавядання «Чужы шлях да свайго шчасця», толькі скончыла Ліцэй БДУ. Далёка не ў кожнага з іх ужо ёсць кнігі. У некага гэта першыя, але даволі ўдалыя пробы пяра.
Нягледзячы на тэматычную разнастайнасць, апавяданні, уключаныя ў зборнік, блізкія адно да аднаго ў галоўным: аўтары праяўляюць аднолькавую настойлівасць у пошуку сэнсу жыцця. Пры гэтым і Андрэй Сідарэйка, і Алена Кісель, і Настасся Нарэйка, і Валерыя Саротнік, і Вікторыя Сінюк, і Маргарыта Латышкевіч, і Аляксандра Кароль, і Валерыя Гаўруковіч, і Алесь Вешторт, і Ягор Жукоўскі, і Ясенія Аляксеева, і Паліна Дваранская, безумоўна, розныя, у кожнага з іх свой жыццёвы досвед за плячыма.
Чытаючы творы сённяшніх маладых аўтараў, я прыгадаў уваходжанне ў літаратуру Івана Навуменкі, Вячаслава Адамчыка, Івана Пташнікава, Івана Чыгрынава, Барыса Сачанкі – таксама з першымі апавяданнямі… І адразу пры такіх параўнаннях узнікла ўсведамленне, што яны, пачаткоўцы 1950—1960-х гг., і маладыя празаікі XXI ст. істотна адрозніваюцца сваімі творамі. І справа тут зусім не ў мастакоўскім майстэрстве. У творчых папярэднікаў сённяшняй моладзі была большая сюжэтная акрэсленасць. А ў літаратараў, творы якіх сабраны ў гэтай кнізе, болей філасофіі, болей разваг пра сэнс жыцця, увогуле пра нашу прысутнасць у гэтым свеце. Шанаванне традыцый продкаў, паважлівае стаўленне да сям’і, да родных і блізкіх людзей, высокая адказнасць у адносінах да пачуццяў, да кахання – гэта істотна вылучаецца ў прозе маладых. І пры ўсім тым часам нешта чапляе нечаканасцю, неспадзяванасцю, неадпаведнасцю… Але такі ўжо выбар пакалення, якому заўтра давядзецца ўмацоўваць, узвышаць беларускую літаратуру…
Параўнальна даўно і ў дачыненні да іншага пісьменніцкага пакалення Алесь Адамовіч заўважыў: «…Літаратура не ўрач, літаратура – боль. Калі боль не самы востры, а значыць не выклікае імгненнай рэакцыі – значыць, яна не адпавядае часу, а таму і зусім не літаратура». Сучасная літаратурная моладзь, відавочна, разумее, што толькі праз боль, праз асэнсаванне самых глыбінных працэсаў у чалавечым жыцці, у яго судакрананні з грамадствам можна стварыць сапраўды прыцягальныя мастацкія ілюстрацыі да нашага часу, да прасторы, у якой мы зараз жывём…
Сёння проза маладых прыходзіць да чытача на старонках дзяржаўнага літаратурна-мастацкага часопіса «Маладосць», заснаванага яшчэ ў 1953 г. Часам апавяданні пачаткоўцаў (на жаль, вельмі рэдка!) друкуюцца і ў газеце «Літаратура і мастацтва». Выдавецтва «Мастацкая літаратура», выдавецкі дом «Звязда» і Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь праводзяць конкурс маладых літаратараў «Першацвет», па выніках якога выдаецца аднайменны штогадовы зборнік.
Андрэй Сідарэйка
Андрэй Сідарэйка нарадзіўся ў 1985 г. у вёсцы Каравацічы Рэчыцкага раёна, на Гомельшчыне. Скончыў Лоеўскае педагагічнае вучылішча і факультэт журналістыкі Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Аўтар кніг «Жонка на гадзіну», «Вальс чырвоных гронак рабін», «Дзесяць капеек», «Здарэнне ў ціхую ноч», «Хабар», а таксама шматлікіх публікацый у беларускай літаратурна-мастацкай перыёдыцы (у часопісах «Вожык», «Маладосць», «Полымя», «Родная прырода», газетах «Літаратура і мастацтва», «Звязда»). Прызёр конкурсу апавяданняў газеты «Звязда».
Гумарыстычная аповесць «Маладыя, альбо Вясёлыя будні сям’і Курачкіных» першапачаткова задумвалася аўтарам як «міні-серыял» для часопіса гумару і сатыры «Вожык». Кожная новая гісторыя пра маладажонаў, нібы асобная серыя, павінна была знаёміць чытача з іх новымі прыгодамі. Вясёлых здарэнняў, цікавых момантаў, як і ў жыцці кожнай сям’і, хапала.
Аднак падчас працы твор выйшаў за межы задумкі і стаў успрымацца як невялічкая гумарыстычная аповесць, якая патрабуе асобнага выдання. А за знешне гумарыстычным падыходам удумлівы чытач заўважыць шмат сур’ёзных рэчаў…
Маладыя, альбо Вясёлыя будні сям’і Курачкіных
Гумарыстычная аповесць
У той дзень сантэхнік Міхаіл Курачкін прыйшоў дадому як звычайна – а восьмай вечара. На дзіва, у кватэры не было жонкі Машы, а з кухні не даносіўся пах наварыстага баршчу і смажаных катлет.
Курачкін здзівіўся: Маша заўсёды вярталася раней і паспявала згатаваць вячэру. Запаліў святло на кухні і агледзеў пліту: ні рондаля, ні патэльні, ні нават чайніка